Μαΐου 04, 2010

Για την επένδυση του Κατάρ στο Πλατυγιάλι

Πάτρα/ Αχαρναί 1η Μαΐου 2010

Καθ. Dr.-Ing. Δημήτρης Γ. Παπανίκας, τ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών

Προς Νομάρχη κ. Ευθύμιο Σώκο, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας
Κοινοποίηση: Δήμαρχο Αστακού κ .Παναγιώτη Στάϊκο
Πρόεδρο Σ.Π.Ο.Α.Κ. κ. Ιωάννη Νταουσάνη

ΘΕΜΑ: Θερμοηλεκτρικός Σταθμός Υγραερίου 1100 MW (εγκατεστημένης ισχύος χιλίων εκατόν μεγαβάτ, ΘΗΣ1100MW) στον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας.

Αξιότιμε κύριε Νομάρχα,

Αναφερόμενος στο προς συζήτηση θέμα στο Νομαρχιακό Συμβούλιό σας για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) του σχεδίου εγκαταστάσεων του Θερμοηλεκτρικού Σταθμού των 1100 MW στον Αστακό , της οποίας έλαβα γνώση από το Διαδίκτυο, επιθυμώ να καταθέσω ως απλός πολίτης ορισμένες επιστημονικές και τεχνολογικές διαπιστώσεις βασιζόμενος σε έγκυρες δημοσιεύσεις και στην πρώτη ενδελεχή αλλά σύντομη -λόγω χρόνου-μελέτη του θέματος με αφετηρία τα στοιχεία της Μ.Π.Ε. Το ενδιαφέρον πηγάζει από την θητεία μου ως καθηγητού του Πανεπιστημίου Πατρών σε συγγενές γνωστικό αντικείμενο και εντείνεται από τον προβληματισμό για την ισόρροπη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Κορινθιακού ως επιστημονικός σύμβουλος του Συνδέσμου Προστασίας και Ορθολογικής Ανάπτυξης, ΣΠΟΑΚ, αλλά και ως πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ Δ.Ε. στη Πάτρα, όταν σε κοινές προσπάθειες με ενεργούς πολίτες της περιοχής είχαμε ταχθεί κατά της εγκατάστασης του εργοστασίου Πετροχημικών στο Νιοχώρι το 1978-80.
1.Το μέγεθος της προτεινόμενης μονάδας με την πρωτόγνωρα υψηλή εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύ των 1.100 μεγαβάτ (1.100.000 κιλοβάτ) είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με την οικονομική και ενεργειακή κλίμακα της χώρας μας με πρόσθετο μειονέκτημα τη χρήση εισαγόμενου υγραερίου σε ποσότητα 960.000 τόνων ετησίως. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα παράγει ήδη στα διυλιστήριά της σχεδόν την ίδια ποσότητα υγραερίου ετησίως. Αυτός ο τρόπος και το μέγεθος της ηλεκτροπαραγωγής πιθανότατα είναι μοναδικός στον κόσμο και φαίνεται να πρωτοδοκιμάζεται στην Ελλάδα, αφού η ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται μεν στον Αστακό με πολλές αρνητικές συνέπειες, αλλά το μεγαλύτερό της μέρος θα εξάγεται στην Ιταλία.
Γεγονός πάντως είναι ,ότι η προτεινόμενη μονάδα ευρίσκεται εκτός εθνικού προγραμματισμού, αφού ποτέ δεν έχει περιληφθεί στον Εθνικό Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό, που κατατίθεται κάθε έτος στο ελληνικό Κοινοβούλιο, ούτε ως απαραίτητη ισχύς ούτε ως αναγκαίο καύσιμο, και μάλιστα ορυκτό. Είναι λοιπόν άμεση η διακινδύνευση να εκτρέψει τη χώρα από τον εθνικό μας στόχο ’20-20-20’, σύμφωνα με τον οποίο πρέπει το 2020 να μειώσουμε τις εκπομπές διοξιδίου του άνθρακα κατά 20% και να αυξήσουμε την συμμετοχή των ΑΠΕ( Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) στο 20% του εθνικού ενεργειακού μείγματος σε αντιστοιχία με την δέσμευσή μας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Προγράμματος Σταθερότητας και της αντιμετώπισης της κρίσης.
2. Τεράστιος είναι επίσης ο όγκος και η ποσότητα των καυσίμων που πρόκειται να αποθηκεύονται στη περιοχή σε μορφή Υγραερίου, του γνωστού διεθνώς LPG, το οποίο θα παράγεται από πετρέλαιο στο Κατάρ, θα εισάγεται στην Ελλάδα και θα αποθηκεύεται σε πλήθος δεξαμενών συνολικού όγκου σχεδόν 300.000 κυβικών μέτρων. Σε αυτές έρχονται να προστεθούν άλλες δύο δεξαμενές των 125.000 κυβ. μέτρων η κάθε μια ,δηλ. συνολικά 250.000 κυβ. μ., για την αποθήκευση τού επίσης εισαγόμενου Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (Υ.Φ.Α. γνωστού ως LNG), το μεγαλύτερο μέρος του οποίου θα εξάγεται χωρίς ουσιώδη προστιθέμενη αξία στην Ιταλία.
3.Αντίστοιχα μεγάλες είναι οι διακινούμενες ετησίως ποσότητες αυτών των αέριων ορυκτών καυσίμων, που συμποσούνται σε τουλάχιστον 7 δισεκατομμύρια κυβ. μέτρα (7.000.000.000 ). Αυτή η ποσότητα είναι μάλιστα πολύ μεγαλύτερη (κατά ~ 75%) από την σημερινή κατανάλωση της Ελλάδας, δηλαδή θα έχουμε εντελώς απρογραμμάτιστα και ξαφνικά σχεδόν τον διπλασιασμό των εισαγόμενων αερίων καυσίμων. Η διακίνηση θα πραγματοποιείται με τουλάχιστον 50 δρομολόγια κρυογονικών δεξαμενοπλοίων από το Κατάρ ,με εκφορτώσεις μέσω συστημάτων αγωγών, με αεριοποιητές, κρυογονικές ανλίες, συμπιεστές και πλήθος συσκευών και εξαρτημάτων στις σχετικές πολύπλοκες και στη λειτουργία τους εξαιρετικά ευαίσθητες εγκαταστάσεις του Ενεργειακού Κέντρου στον Αστακό
4. Το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο και το Υγραέριο είναι καύσιμα χρησιμότατα και ασφαλή κατά την έμμετρη, εύκολη στις συνήθεις σε όλους μας συσκευές και στην απευθείας πρωτογενή χρήση στα νοικοκυριά ,στις επαγγελματικές δραστηριότητες και στην βιομηχανία. Όμως σε μαζική κλίμακα χρήσης υπό υψηλές πιέσεις, σε συνθήκες φορτοεκφόρτωσης από πλοία, σε υγροποιημένη μορφή και σε μεταβατικές καταστάσεις αεριοποίησης εντάσσονται στη κατηγορία των εύφλεκτων, εκρηκτικών και βλαπτικών για το περιβάλλον αερίων. Μπορούν να αποβούν πολύ επικίνδυνα σε περιπτώσεις τεχνικών αστοχιών , ατυχημάτων και ιδιαιτέρως, όταν συμβαίνουν διαρροές (διαφυγές) σε συγκεντρωτικά συστήματα αποθήκευσης και πολύπλοκης διακίνησης, όπως τα προαναφερθέντα στις εγκαταστάσεις του Αστακού με επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή. Για τους λόγους αυτούς στη χώρα μας και κατ’ επέκταση από την διεθνή πρακτική σε θέματα ασφαλείας και προστασίας των εργαζομένων και γενικώς του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος οι αντίστοιχες εγκαταστάσεις έχουν ενταχθεί στη ανώτατη κατηγορία επικινδυνότητας και ασφαλείας Τεχνικών Εγκαταστάσεων. Έτσι η κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση υπόκεινται σε Κανονισμούς και Οδηγίες για την πρόληψη και αντιμετώπιση Βιομηχανικών Ατυχημάτων Μεγάλης Έκτασης, γνωστών ως Β.Α.Μ.Ε. Η επικινδυνότητα και η πιθανότητα αστοχιών ή/και λαθών σε τέτοιες εγκαταστάσεις αυξάνει δραστικά και ραγδαία σε περιπτώσεις σεισμού ή δεδομένης σεισμικότητας του εδάφους, του κινδύνου πυρκαγιών στο φυσικό περίγυρο ,της αυξημένης θερμοκρασίας στη θερινή περίοδο και κυρίως όταν συμβαίνουν διαφυγές των εύφλεκτων αερίων στον περιβάλλοντα χώρο. Οι διαφυγές θεωρούνται εκ προοιμίου δεδομένες , αφού αποτελούν γεγονός σύμφυτο με τις εκτεταμένες και μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις, διεθνώς διαπιστωμένο, τεχνολογικά αποδεκτό και στατιστικώς αποδεδειγμένο. Ο γενικός κανόνας είναι , ότι περίπου το ~ 1% (ένα τοις εκατόν) της εναλλασσόμενης ποσότητας του αποθηκευόμενου και διακινούμενου αερίου διαφεύγει ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον. Στην προκειμένη περίπτωση των εγκαταστάσεων αερίου στον Αστακό οι διαφυγές αναμένεται να φθάνουν τα 40 έως 60 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (κατά μέσο όρο 40.000 τόνους) ετησίως με ότι αυτό συνεπάγεται από πλευράς απωλειών αλλά κυρίως επικινδυνότητας, ρύπανσης και οχληρής οσμής, η οποία θα είναι διάχυτη και μόνιμη στην ευρύτερη περιοχή. Να σημειωθεί επίσης, ότι το Υγραέριο είναι πολύ βαρύτερο από τον αέρα με αποτέλεσμα σε περίπτωση διαφυγής να εξαπλώνεται στην επιφάνεια του εδάφους και να λιμνάζει σε υπόγειους χώρους. Σε αντίθεση το Φυσικό αέριο είναι ελαφρότερο από τον αέρα και εκφεύγει προς τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας.

5. Οι γνωστοί βλαπτικοί αέριοι ρύποι από τους Θερμοηλεκτρικούς Σταθμούς στερεών καυσίμων παράγονται επίσης σε μεγάλες ποσότητες κατά την μαζική καύση των Υγραερίων, παρότι σε μικρότερο ποσοστό από τη καύση στερεών καυσίμων. Οι ποσότητες του Διοξιδίου του Άνθρακα- του κατ’ εξοχήν αερίου του Θερμοκηπίου- θα είναι τεράστιες και θα διαχέονται στην ατμόσφαιρα με αδιάκοπο ρυθμό εκπομπής 440 τόνων την ώρα (διακοσίων πενήντα !), δηλ. 7.400 κιλών το κάθε λεπτό σε πρώτη εκτίμηση. Τα οξίδια του Αζώτου ΝΟx, το μονοξίδιο του Άνθρακα CO αλλά και σωματίδια εκπέμπονται συνολικά σε ημερήσιους ρυθμούς αρκετών τόνων και είναι τοξικότερα, κυρίως μάλιστα τα πρώτα, που είναι γνωστά κύρια συστατικά της όξινης βροχής.
6. Όμως από τη καύση του Υγραερίου παράγονται επιπρόσθετα δεκάδες ουσίες χαρακτηρισμένες από επίσημες αρχές ως Επικίνδυνοι Αέριοι Ρύποι, ΕΠΑΡ, γνωστοί διεθνώς με το όρο HAPs, Hazardous Air Pollutants , με καρκινογόνες και μεταλλαξιογόνες επιδράσεις στους ανθρώπους και το περιβάλλον, επισημασμένες επίσης από την ελληνική και κοινοτική νομοθεσία. Περιέργως αυτοί οι ρύποι αποσιωπούνται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ίσως επειδή εκπέμπονται σε μικρότερες ποσότητες συγκριτικά με τους αναφερθέντες στο σημείο (5) γνωστούς ρύπους. Πάντως και αυτοί εκπέμπονται σε εκατοντάδες κιλά και τόνους τον χρόνο, ενώ υπόκεινται σε πολύ αυστηρότερους περιορισμούς από τους γνωστούς ρύπους.
7. Η Θερμική Ρύπανση της Ατμόσφαιρας και της Θάλασσας θα είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντική, αφού θα αποβάλλεται αδιάκοπα ενέργεια σε ρυθμό περίπου 5,5 (πεντέμισι) εκατομμύριων κιλοβάτ, δηλ. συνολικά τουλάχιστον 4.000.000.000 κιλοβατώρες τον χρόνο. Ταυτόχρονα οι εγκαταστάσεις εκβάλλουν μεγάλες ποσότητες Υδρατμών με αποτέλεσμα την αύξηση της υγρασίας στην ατμόσφαιρα και την πρόκληση δυσφορίας σε συνδυασμό με αυξημένα επίπεδα θερμοκρασίας. Κατά συνέπεια είναι δεδομένη η διατάραξη της θερμικής ισορροπίας της περιοχής σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων, με πολύ πιθανή την βαθμιαία αλλαγή του τοπικού κλίματος σε έκταση πολλών τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πρόκειται για το γνωστό διεθνώς φαινόμενο της θερμονησίδας, που διαταράσσει τοπικές μετεωρολογικές ισορροπίες.

8. Αναφορικά τώρα με την πρόθεση των ‘επενδυτών’ για την δημιουργία Μονάδας Δέσμευσης και Αποθήκευσης του διοξιδίου του άνθρακα ή της περαιτέρω Διάθεσής του για την καλλιέργεια Φυκιών με σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων πρέπει να επισημανθούν με επιστημονική βεβαιότητα τα εξής:
(8α) Δεν έχει ωριμάσει ακόμη και δεν προβλέπεται άμεσα να μπορεί να εφαρμόζεται με αποτελεσματικότητα, οικονομικότητα και την απαραίτητη ασφάλεια για τον άνθρωπο και το περιβάλλον οποιαδήποτε μέθοδος δέσμευσης του διοξιδίου του άνθρακα. Η έρευνα στον τομέα αυτόν καλπάζει αλλά μόνον ορισμένες μονάδες στον κόσμο λειτουργούν πιλοτικά , δηλ. ακόμα δοκιμαστικά, χωρίς να έχουν μέχρι σήμερα εξαχθεί βέβαια αποτελέσματα για κάποια τελική επιτυχή και γενικώς εφαρμόσιμη τεχνολογία.
. (8β) Η μαζική διοχέτευση του διοξιδίου του άνθρακα σε θερμοκήπια καλλιέργειας Φυκιών με σκοπό την παραγωγή ελαίων (βιοντίζελ) αποτελεί μια μέθοδο γνωστή μεν αλλά επίσης ανώριμη από τεχνικής πλευράς, με συνέπεια να μη μπορεί να εφαρμοσθεί σήμερα με οικονομικό και ασφαλή τρόπο για τον άνθρωπο, δεδομένης μάλιστα της τεράστιας ποσότητας εκπομπής του CO2 των τουλάχιστον 6.000 τόνων ημερησίως στο εν λόγω Ενεργειακό Κέντρο Αστακού.

9. Τελικώς πρέπει να επισημανθεί, ότι η ίδια η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων διαπιστώνει συμπερασματικά , ότι από τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα κατά την λειτουργία των νέων εγκαταστάσεων
επί 24ώρου βάσεως θα υπάρχουν συνεχείς και αδιάκοπες αρνητικές επιπτώσεις στο Τοπίο, στο Έδαφος, στα Επιφανειακά Νερά, στο Ατμοσφαιρικό Περιβάλλον, στο Θαλάσσιο Περιβάλλον, στο Ακουστικό Περιβάλλον και στην Βιομηχανική Ασφάλεια.
Η Μ.Π.Ε. σημειώνει επίσης ότι δεν απαιτείται και δεν προβλέπεται η λήψη ειδικών μέτρων εκτός αυτών που προβλέπονται από τη νομοθεσία σχετικά με τον έλεγχο των αέριων ρύπων. Το να επαφίεται όμως η ασφάλεια των ανθρώπων και η προστασία περιβάλλοντος μόνο στην τήρηση της κείμενης νομοθεσίας ( με τον χαλαρό τρόπο που αυτή εφαρμόζεται στις περισσότερες περιπτώσεις από μείζονες ρυπαντές και εποπτεύουσες αρχές) χωρίς την λήψη προληπτικών μέτρων, σίγουρα δεν είναι κοινωνικά ο πλέων υπεύθυνος τρόπος αντιμετώπισης για την εξασφάλιση του πολίτη.
Κατά συνέπεια ασφυκτικές καταστάσεις της ατμόσφαιρας και επιβλαβείς συνθήκες περιβάλλοντος , όπως τις βιώνουν σήμερα οι κάτοικοι των μεγάλων Ενεργειακών Κέντρων, π.χ. σε Μεγαλόπολη, Πτολεμαΐδα, Λαύριο ή καταστάσεις παρόμοιες με τις εξάρσεις του Νέφους Ρύπανσης του αττικού Λεκανοπεδίου, είναι βέβαιο ότι θα αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στον Αστακό και στην ευρύτερη περιοχή εξ αιτίας του προτεινόμενου Νέου Ενεργειακού Κέντρου.
10. Χρήσιμο είναι επίσης να επισημανθεί , ότι το οικονομικό αντικείμενο του έργου ΘΗΣ1100 ανερχόμενο στο ποσό των περίπου τριών δισεκατομμυρίων ευρώ ευρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία με τον προβλεπόμενο εξαιρετικά χαμηλό αριθμό των 140 (εκατόν σαράντα) απασχολουμένων κατά την πλήρη λειτουργία του.

Αξιότιμε κ. Νομάρχα,
η παρούσα έκφραση στοιχειοθετημένης γνωμάτευσης ένεκα της εκτάσεως του προβλήματος και χρονικών ορίων αφορά σε ορισμένα μόνο ουσιώδη σημεία της Μ.Π.Ε. και του όλου θέματος. Παρά ταύτα ελπίζω να συμβάλλει στη πληρέστερη πληροφόρηση και ενημέρωση των εκλεγμένων μελών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αιτωλοακαρνανίας αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής του Αστακού, οι οποίοι καλούνται να υποστούν τις αρνητικές επιδράσεις και επιπτώσεις ενός υπερμεγέθους και οπωσδήποτε όχι ζωτικού ή αναγκαίου, τόσο για τη περιοχή όσο και για τη χώρα, έργου.

Με τιμή ,


Καθηγητής Dr.-Ing. Δημήτριος Γ. Παπανίκας

-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Δ.Γ. Παπανίκας, Αγ. Κωνσταντίνου 53, 13674 Αχαρνές,
Τηλ. 6977300930, 2102469754, 2610997193, papanikas@mech.upatras.gr, dgpapart@otenet.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: